Best Saving Tips 1

Saving is just for the wiser.

Unsaon pagtigom og kwarta bisan gamay ra inyong sweldo?
Istoryahan nato ning Saving or tigom.  Ingon ni Warren Buffett kinahanglan daw nga sa atong kita matag bulan o adlaw,  maglain dayon ta una ta magsugod og gasto.  Tama dyog ning iyang gitambag nato.

 Por exampol naa kay kita nga 200 pesos matag adlaw.  Ang himoon nimo kuhaan nimo ni og 10 porsyento o depende sa imong kaya.

200 X 10% = 20 pesos tigom

Kining 20 pesos mao ni ang imong itigom sa imong alkansya o ibutang sa bangko matag adlaw.

Kung pananglitan nagtrabaho ka og 20 ka adlaw sa 200 pesos per day

 200 X 20 ka adlaw =  4000 pesos sa usa ka bulan imong kita


Kung magtigom ka og 20 pesos matag adlaw sa 20 ka adlaw.
  20 pesos X 20 ka adlaw = 400 pesos imong tigom matag bulan

Kung ato nang sumahon sa usa ka tuig, ang gawas ana kay

400 pesos X 12 months =  4,800 pesos a year

Kung imo na siya ibutang sa bangko o i time deposit pila naman na sa 10 ka tuig

4,800 X 5 ka tuig =  24, 000 pesos
4,800 X 10 ka tuig = 48,000 pesos
ug uban pa

Dili ba kadako na ana ilabi na kung imo ni siyang ibutang sa bangko o imo ni siyang gamiton sa second income  o third income na inyong nahunahunaan nga buhaton?
Get this book to change your life:
The 4-Hour Workweek: Escape 9-5, Live Anywhere, and Join the New Rich Kung pananglitan maestra,tindera, office workers ug uban pa .  Naa kay daghan kaayong utang, wala tuo ang mga utang.

 Usahay dili na gani mahikapan ang kwarta kay naa paingon tanan sa loan sharks.  Kanus-a man tawon ning loan shark tagaan og oras ni BIR Kim Henares.   Panawagan sa BIR nga unta patungan ni og dakong tax kay naay tag 20 porsyento o subra pa magpatong diha sa Davao, Cebu o Luzon o tibook mindanao, visayas og luzon.  Nagkatag ni sila.   Gukda na tawon ni ninyo sila kay nag front front ra ba ni sila og mga kumpanya pero nag sideline pod diay og pautang pero hastang taasa og interest.  Wala man ni nila ibutang sa ilang income tax, klaro kaayo na!  Unsa man pangalan ilang ibutang ana.  Loan Shark Income?

 Panawagan sa Gobyerno.  Intawon atimana intawon ning mga LOAN SHARKS!!!! Kung dili ka kabayad og tarong modako ra ba tawon ni mo double pa mo 200 percent pa ni.  Sigi tawon og bayad sa tseke o kita sa matag bulan pero hibulong kay dili lang gihapon makuhaan ang kapital. Gipun-an pa dyog hangtod ang utang nga 20 mil, mahimo na og 200 thousand o more than pa.  Mamatay na lang ang nangutang ang utang wala lang gihapon maimpas kay sigi lang man og patong ang loan shark.  Ang nangutang tawon wala na kabalo kung naunsa na og kwentada sa ilang utang.

Wala nay pangutana pangutana hala dawat na lang sa ihatag nga kwarta human ihatag ang tseke nga kita sa tibook bulan.  Hastang looya.  Hastang daghana ra ba diha sa tibook Pilipinas.  Subra makapatong halos maghilak na pirmi muuli ning mga maestra o mangungutang kay daghan kaayong gastohan, nagtulo ang luha og magpanglingo-lingo sa kapait.  Nagpait ang mga mangungutang kay wala may rules kanang mga loan sharks.

 Di pareha sa banko nga klaro ang interest og makabalo ka.  Kining mga loan sharks way klaro.  Sila lay kabalo, ang nangutang wa dyog tawow kalibutan nganong ang 20 mil nahimong 200 thousand 300 thousand og etc. sa pila ka tuig.  Ang kapital wala nakuhaan, nidako pag-ayo.

Unsaon nato pag-kagawas sa pangutang ilabi na sa loan sharks???

 

MAGTIGOM TA og ang atong tinigom ato isugod ug bag-ong kapangitaan.  Second income o 3 o 4 income etc.  Ayaw dyog kalimti.  Gamita inyong utok bisan isip ninyo morag dili mo salir  inyong giplano.  Purbahi kaysa sigi lang kag isip dili mo salir.  Unsaon pag salir kung dili ka magsugod niani.  Pero ayaw ibutang tanan imong kwarta diha.  Hinay hinay lang.  testing pa man.  Mag testing gani ta, dili tanan ibutang.  Kay kung dili mosalir o dili maayo ang dagan, dili ta maghilak.  Ang negosyo hinay hinay na mobalik ang imong kapital.  Kinahanglan magsugod ta sa unang ang-ang haron makaabot ta sa taas o kataposang ang-ang.  Mora na siya og nagsaka ta og hagdanan.  Di ba magsugod ta sa ubos haron paingon ta sa taas.  Gamay nga kapital paingon sa taas o dako nga kapital.
Pananglitan magsugod ka ug plano og negosyo sa pagkaon.

 

Pagkaon man dyog ang kinahanglan sa tao matag adlaw. Sa mga pagkaon og mga gamiton adlaw adlaw,  balik dayon na ang kapital plus ginansya dayon anang adlawa.  Mas labi na kung mahurot.  Bisan sa sulod sa balay lang mas maayo kay wala moy bayran nga pwesto. Mobalik dayon ang kapital.  Halimbawa layo mo sa palengke.  Pamaligya og isda sa silingan.  Palit og ice box o ibutang sa balde nga dako butangig ice.  Gamita inyong hunahuna nga dili mo mogasto sa inyong kwarta kung wala moy icebox.     Ang dili mahurot, lutoa, prito o escabeche o bisag unsang luto nga mapalit sa inyong silingan nga kapuyan magluto.  Sa kanang pamaagi libre pa mo og kaon, ginansya pa mo og kwarta ibutang nato 20 pesos
 kada adlaw.  Di ba savings na na ninyo.


  Balik tan-aw  sa akong computation sa taas nga 20 per day X 20 days ra gani na, naa moy saving nga 400 pesos per month o pananglitan 10 pesos inyong tigom X 20 days = 200 pesos inyong matigom nga pwede na pod ni ninyo isugod og 3rd income nga inyong gihunahunaan.

I rolling lang ang capital hangtod kini magkadako.  Kwidaw ayaw ninyo ni gastoha sa luho o uban pa ninyong dili kinahanglan nga gastohan.   Ayaw pod kalimti, ayaw pagbuhi og dako nga kapital sugod sa 100 ka gatos, 200 o 300 pesos o uban pa.  Ayaw ihurot imong kwarta, kay kung dili mo salir naa pa moy nabilin nga makasugod mo sa lain.  Pero ang negosyo dili dayon na mokita sa usa lang kapamilok,  Sa pagkaon o karinderya pwede mokita ka dayon o mamaligya ka og pagkaon o utan.  Pero ang uban gani tag 5 o 7 years  or more gani, una pa mobalik ang inyong capital plus ginasya kung dako na dyog nga negosyo inyong sudlan.

Unsay pamaagi nga makatigom pa ta og dako matag bulan?

Ako dog ning gi research haron makabalo tang tanan sa mga buhaton nato nga maenjoy nato ang atong kinabuhi nga dili na ta paagas og kwarta.

1.  Patya ang mga suga kung dili gamiton.
 Kuhaa nang mga gipangsaksak ninyo sa outlet kung wala na gigamit.  Makatigom mo ani kay mogamay inyong gamit sa kuryente og ang inyong kabataan makabalo sila unsaon pag tabang haron dili dako ang ibayad sa kuryente matag bulan.  Modako sila nga wise sa ilang kwarta unsaon paggamit og unsaon pagtigom. Patya ang telivision kung walay magtan - aw nakaminos mo sa kuryente niana, basta tanang appliances kung dili gamiton hulbota sa saksakan.  Kay usa pod na sa hinungdan sa sunog.

2.  Hunong og  pamalit, PAMALIGYA
  mo sa inyong silingan sa mga butang nga dili na ninyo gamiton pero mapuslan pa nila.  Baratoha lang kay kung imong target matag adlaw naa kay 10 pesos o 20 pesos nga matigom.  Kung molapas pa ana inyong halin mas maayo.  Mao na na inyong i rolling sa bag-ong negosyo nga inyong mahunahunaan o mao na inyong itigom,  o mao unya na inyong ibayad sa kuryente o uban pa.  Mao na kining panahuna.  Pagbutang og paskel nga for sale second hand, tugot sa hangyo o barato ra, magsabot ta way problema, kung inyong ipautang siguruha nga bayran ka sa gisaad nga petsa.  Ipautang na lang kaysa sigi kag hipos ana, naghatag lang nang hugaw sa inyong balay o nakakuha og space.  At least kung ipautang nimo, kwarta na pod to og savings na to nimo gihapon.  Ayaw kaulaw  pamaligya og second hand kay tanan naglisod karon.  Dili makapalit sa ilang gusto nga kinahanglanon, tingali unyag sa imong mga baligya naa silay nakaplagan nga ilang kinahanglanon so kwarta na na, savings na na nimo.  Ibaligya inyong mga gamit nga naghatag lang ninyo og hugaw sa inyong balay.  Panan-aw mo diha naa dyog moy makit-an nga kinahanglanon pa sa uban.  Mga sinina nga maayo pa, mga gamit nga inyong gipamalit nga wala ra magamit.  Hala ibaligya na.    Kinahanglan ang baligya ninyo dili mo momahal kaysa sa nag-ukay ukay.  Atong target diri kay 10 pesos o 20 pesos o 100 pesos per day depende sa imong target nga kita matag adlaw nga magamit ninyo sa ikaduha o ikatulo o ikaupat nga negosyo nga inyong mahunahunaan.

3.  I master ang 30 ka adlaw nga rule.
     Kung naa moy paliton paghulat sa mo og 30 ka adlaw o usa ka bulan una ni ninyo paliton.  Para dyog masiguro nimo nga kinahanglan dyog diay ni nimo.  Nga kini worth buying dyog.   kasagaran mahuman ang 30 ka adlaw nawad-an namog gana niini.  Ang sangpotanan kay na kasave mo sa inyong kwarta.  Na save mo sa patakag palit.





4.  Paglista sa imong Paliton
  Ilista daan inyong paliton una mo mogawas sa inyong balay.  Haron kung unsa ray nalista mao ra na inyong paliton.  Naka save of kwarta og oras sa inyong pamalengke. Ug napalit ang tanan.  Ayaw anang walay listahan kay kung naa namo didto sa palengke o sa inyong adtoanan nga mall, bisan unsa nalay makit an sa atong mga mata onya kasagaran palit ra ba ta dayon mas labi og nindot kaayo sa atong mata og paminaw.  Ayaw anang patakag palit kay paingon ka ana sa walay sapi pirmi.





5.  Tahia ang mga sinina o pantalon o i recycle ang tanang butang nga magamit pa.

Kung pantalon kung gisi na hala putli, himoang shorts o himoang gisi-gisi style.  Mao na man nang uso karon.  Ang mga sinina putla o tahia og bag o nga style o ibaligya kung dili na nimo masuot nimo. Ibutang sa inyong second hand nga baligya.





  I repair para dili sigi og palit para dili mausik imong kwarta. Basta dili pa malabay gamita o i garage sale o ayuha.

 






6.  Paglipay sa imong mga kabataan o ang imong kaugalingon .
Ayaw sigi og adto sa mcdo o sa jollibee para malipay inyong anak.
Pagluto hinoon mo og imong kaugalingon nga luto kay mas healthy pa na kaysa anang mc do o jollibee.  Gamay ra inyong magasto niini kung magluto mo og kaugalingon ang dili mahurot ibutang sa frezzer o ref haron makaon sunod ugma o sunod adlaw.


Kung naa mo dagko nga frezzer pagluto mo og dinaghan para imo na lang ni parte parte og sudlanan.   Pwede mo magluto og mga sabaw nga gulay. Butangi og chicken, meat bullion o knoor bullion.  Kung kinahanglan na mao na ni inyong kan-on.  Ilabi na kung naa moy mga bata.  Pakigdula sa imong anak, adto sa libre nga park o bisan asa nga dili na magkinahanglan og gasto, picnic ug magdala ka sa mga pan nga imoong giamdam daan.  Mas maayo pa ni kaysa moderetso kag palit sa mc do o jollibee o uban pa.

7. Limpyohi nang imong aparador.
Paghimo og garage sale o sa atubangan sa imong balay.  Sama sa akong giingon tan-awa unsay dili na nimo gamiton o wa na ka ganahi gamiton o pangdisplay ra diha, naka hanger ra pero wala dyog gamita.  Pila na ka tuig sigi lang og hanger.  Ibaligya na ninyo sa second hand ninyo, o idispley sa inyong atubangan sa balay; kung naa mo dha ibutang, daghan silingan ninyo ang moanha og motan-aw dyog kung unsa imong gibutang og kung ngano.  Curios kaayo na sila nga motan-aw og tingalig naa silay ganahan hinoon so tigom na pod na nimo nga kwarta ang gibayad.  Itugot sa hangyo haron mahurot tanan.  Ang halin  i rolling og laing ideya sa negosyo, ingon ana ra ka simple.  Sigi lang rolling  sa kwarta.  Ayaw pakatulga ang kwarta nimo.





 8.  Inom daghan Tubig.
 Inom og daghan tubig para gamay na lang inyong kaonon para dili mo motambok kaayo.  Kung muinom mo og daghang tubig, makaayo kini sa inyong lawas.  Makalimpyo ni sa atong kalawasan nga nagpasabot dili ta dali masakit.  Mas maayo pod ni sa atong bulsa, imbes nga sigi tag palit og coke, pepsi o softdrinks o illimnon nga makahubog mas maayo pa ning tubig kay pure og natural ilabi na kanang gikan sa gripo, balon , bomba o uban pa.   Libre pa kini.  Ang tubig maayo kaayo kini sa atong kalawasan.

 


9.  Likayi sigig adto sa convenience foods ug fast food.

Sama sa akong giingon pagluto sa imong pagkaon.   Pagdala og balon padulong sa trabahoan, gikan niani maka save o makatigom ka pa, og makakaon pa ka og maayong pagkaon ikomparar sa mga baligya sa fast food o sa carinderya.




10.  HUNUNGI ANG  SIGARILYO  samtang wala pa madaut imong baga.  Samtang wala pa mapuno og nicotine og nagyellow o hugaw na imong ngipon.  Samtang ang imong mga kauban sa balay wala pa magsakit tungod sa imong pagsigig tabako.  Ang imong gipalit og sigarilyo maayo pa imo nang tigomon haron maka suroy suroy ka matag tuig kauban sa imong mga anak og asawa.  mas maayo pa ni nga buhaton kaysa imo silang pagalmon nimo kung magsakit na ka og ephysima o tb ug uban pa nga sakit gikan sa pagsigarilyo nimo!   Kung naa kay utok hinuktoki daw kini kung maayo ba manigarilyo o dili.  Ikaw ang ginatan-aw nga idolo sa imong mga anak og asawa.  Buhata ang maayo nga buhaton isip maayong bana og amahan.  Kung dili pa mo minyo mas labi nga biyaan ni ninyo.  Tigoma ninyo ning ipalit ninyo og sigarilyo og i rolling og lain nga negosyo.  Hununga ang tanang mga bisyo sama sa sugal, inom, druga og uban pa nga makadaut sa imong pagkatawo og sa imong pamilya!

12.  Ayaw sigi palit og pirated nga DVD's, music cd's, games cd's og uban pa.
Naay mga libre sa internet.   karon panahuna usahay kung bright lang ka o magsigi lang ka og basa makabalo ka nga karon halos libre na.  Gusto ka motan-aw og salida naay you tube, streaming videos sa internet.  Gusto ka og music, naay daghan libre sa internet nga i download lang.  Salida sa sine sus naa na sa internet libre pa kaayo.  Adto mo sa google.com i search inyong gustong makit-an butangi og free nga word… mogawas dayoon ng tanan libre.  Gusto mo mobasa ug libro nga libre ari mo diri ay pwede ra mo magdownload gani nga libre.  Gusto mo makakwarta daghan nga mga articles nga libre na karon basahan.  Sa una kung gusto ka makabalo unsaon karon libre na tanan.  Adto sa wikihow.com kana pod usa sa makatabang kaninyo nga makabalo mo sa mga bag-o karon nga kinahanglan ninyo makat-onan haron moasenso imong kinabuhi.  Inyong mga cd's, dvd's i kambyo na o ibaligya gamit ang craiglist o uban pa basi kung asa mo dapit nagpuyo.  Mga secondhand websites, i advertise nga libre.





13.  Ayaw na pagbayad og long distance call o  pagbayad kung motawag sa atong mga pamilya sa sulod o gawas sa Pilipinas.  Pag register sa FB, twitter, yahoo o mga social media.  I download ang viber.com og uban nga mga libre haron makabati sa tingog sa inyong mga pamilya nga layo ninyo.  Libre na sila gamit lang internet o cumputer, cellfones og kung naay wifi fights na na kaayo.  madungog na ninyo ang tingog sa inyong mga gimahal sa kinabuhi.  Adto sa mga publikong library daghan didto mga libro hulama, libre.  Pagbantay lang nga dili ka molapas sa adlaw sa paghulam.





15.  Palit og mga butang nga dugay madaut.  Ayaw palit sa barato pero ugma naguba na o dili mohangtod.  Bahalag mahal basta for life magamit.




16.  Tagoi nang imong credit card.  Ayaw ibutang sa pitaka haron dili dayon magamit kay dako ra ba ang bayad niini.  Kung naa mo paliton pangita mog paagi nga mohimo mo og second income haron makapalit mo niini.  Dili kay bira dayon sa credit card.

Credit card means Creating problem specially kung wala moy ideya asa nimo kuhaon ang bayad niini.  Kung wala moy second income, nagpasabot nga didto ni kuhaon sa inyong sweldo og tigom.  Resulta niana problemang pirting dakoa unya matag bulan baya ang interest niana.

 

17.   I master nag 10 - second rule.
Kung naa mo sa grocery store o mall o palengke.  Pagpunit nimo sa item og butang sa imong cart, hunong og 10 second o kanang nagsigi pa ka og libot libot sa imong  ubang paliton.  Hunahunaa kung kailangan ba ni nimo karon o dili diay ni nimo kailangan.  Kay kana nga batasan mao na ang gitawag nga sugo lang sa atong kahinamhinam.  Dili diay ni siya kinahanglan, Kung naa pa diay ta ani sa balay apan ganahan lang dyog ta nga ato ni puniton.   Mao nang mga butanga nga kinahanglan ibalik ninyo sa butanganan kay kana nagdungag -dungag lang sa bayronon og pag-abot sa balay tingalig ma stock na pod sa aparador.



18.  Ayaw dal-a imong anak sa baligyaanan sa mga dulaan.  Ayaw dyog ani, mas maayo ikaw ra ang mopalit kay mas labi ka nga makabalo kung unsa ang maayo og angay kanila.  Kinahanglan kanang mga naa silay mahibaloan.  Educational and entertaining kini sa bata.  Kung imong dal-hon imong anak, sangpotanan ana bisan unsa na lang puniton ana ug kung dili paliton.  Maghilak na didto sa sulod kung dili nimo paliton so mapalitan na lang nimo hinoon bisan kini dili maayo og dili makahatag og kaayohan.  Kung dal-on ninyo sila didto kinahanglan sabot mo daan kung unsa ang maayo haron pag-abot didto dili mausik ang panahon og ang kwarta. 
 Tip:  Ang mga dulaan nga dili na nila gamiton i garage sale o ibutang sa secondhand item ninyo haron mapalit sa uban.  Income generating na pod ni nimo, para sa tigom na pod ni nimo.  O i swap o i barter sa uban o i donate sa mga way mga dulaan nga mga bata.  Mobalik ra na nimo kung manggihatagan ka.

19.  Paghimo og tanaman o garden.  Kung wala moy lugar kay nangabang ra mo pwede mo maghimo og inyong kaugalingon sulod sa balay. 

Kung naa ka anang mga gulaya dili naka mopalit sa palengke. 
Nakadaginot naka niana.  Kanang tangkong, sibuyas dahon, kamatis,
sibuyas bombay, luy-a og kanang uban pa nga dali ra mutubo.  Mao na inyong itanom.  Kung naa mo dakong lote diha sa inyong kilid, sabwagi na og kamunggay kay dali ra pod na kaayo mutubo bisan dili atimanon.  Akong lola sa una mao na iyang negosyo, pila ra to ka punuan sa kamunggay pero naay mangompra sa iyaha so nakatigom siya.  Kanang kapayas pod ay, dali ra pod na mutubo.  Kanang mga gulaya pwede ninyo ibaligya sa silingan o ipanghatag sa silingan.  Kay kung manghatag mo manghatag pod na sila balik sa inyo.  Dili ta kabalo unsa ilang ihatag pero naa man dyog nang giingon nga "what you do unto others, will do unto you".






20.   Paabang ug kwarto o lugar sa imong balay.  Por eksampol dako dako inyong lote.  Nganong dili man na nimo butangan og ekstensyon para ka makapaabang.  Imo diay na himoan ug usa ka space para sa mga estudyante.

 Usa ka kwarto 2 ka double bed so bale 4 ka estudyante makaabang ana.  Sa  upat tingalig makabayad na ka sa imong tubig ana.  Tigom na na nimo nga dili makuhaan ang imong sweldo o kita. Bisan gamay lang sa likod sa imong balay o kilid sa imong balay pwede na kaayo na.
 Kung gusto ka og dako dako mas maayo haron mao na ni ang imong ikaduha o ikatulo nga income.  Daghan mangabang mga estudyante bisan asa mas labi pa kung dili mahal imong paabang.  Di ba ang boarding house kay tulog,ligo, laba ra na sila.  Dili man apil ang kaon ana or magpalaba or magpalantsa.

Mao na nang taym nga i offer nimo nga pwede sila mopalit kung magluto ka.  Kung dili ka gusto magluto pirmi,  pwede nimo ingnon, kung ganahan mo sa akong giluto or i advance nimo sulti daan nga magluto ka og gulay nga monggos o pritong isda og uban pa para makabalo ka pila ka daghan imong lutoon.  Imo daan isulti haron makabalo sila og dili na sila mopalit sa lain.
 I offer pod kung gusto ka ikaw maglaba o magplantsa sa ilang mga sinina kay kasagaran sa mga estudyante magsigi ra na og toon.  Tapos mamaligya ka og mga adlaw adlaw nga kinahanglan sa mga estudyante.

 Kanang mga sabon, toothpaste, sanitary napkin, gapas ug uban pa nga kinahanglanan nila.  Kinahanglan estudyohan nimo ang mangabang, ilang mga gusto o dili gusto haron kabalo ka kung unsa ang angay nimo i sideline nga ibaligya.  Para dili ka na mopalit sa dili nimo mabaligya o dili mausik imong kwarta. 

Get this book to change your life 😃

Like this reading?
Please don't forget to share.

Best Saving Tips  2 3  4  5  6  7  8    Back