Corona Virus (Covid-19)

• Sa pagsugod sa kining gitawag nila nga Corona Virus daghan na ang namatay o natakdan niining corona virus nga nikalap karon.  
• Hadlok ta sa mga umaabot nga mga resulta niining virus kung dili kini mahunong o kung wala pay tambal nga makapanagang niining sakita. Mikaylap na ni sa tibook kalibutan. 
•    Ang ato na lang bantayan o atong himoon ang kining mga giingon sa atong mga gobyerno kung asa man ka karon sa kalibutan.

Pahimangno o ang buhaton nato:

1. No handshakes 
2. No kisses
3. Ayaw sa sigig tilaw anang mga libre tilaw sa nga mall, supermakets or tindahan.
4. Dili na daw mag gamit holy water sa simbahan og pangalawat.  Ihunong sa daw na samtang wa pa ta kabalo unsay ,tambal sa Corona Virus.
5. Ayaw sa sigig adto nga naay daghan tawo kay haron mas dako dako imong tsans nga dili ka matakdan.
6. Paggamit og hand sanitizer
   
   
   pirmi o hugas pirmi imong kamot.
7.  Paggamit og face mask kung kinahanglan na.  Ayaw lang paggamit kung wala pa.  kay naa nay nahitabo nga nakulatahan o kung makit-an kag naka mask, ilabi na diri sa gawas sa Pilipinas, ang uban mapalayo nimo, dili motapad og lingkod kung naa mo sa bus kay mahadlok matakdan.  Tinood man pod nga maglikay ang matag usa para pod kini sa kaayohan sa tanan.
8. Dili lang daw magpanic.  
9. Dili lang pod ta masuko sa uban kung nakabalo ta nga nnatakdan na sila ilabi na gayod kung gikan sila sa gigikanan aning sakita.  
10. Kung sakit imong ulo, gihilantan ka, giubo ka og maayo, og naa kay sip-on, tawag daw og doktor.  Ayaw daw adto sa clinic o hospital kay tingalig daghan na hinoon ang magsakit o matakdan kung naa kay corona virus.

1. Panghugas pirmi sa imong mga kamot og maayo.  Hugasi imong nga kamot og sabon og maligamgam nga tubig o bisan kanang sa gripo basta  20 seconds daw o mas maayo dugaya.  Haron malimpyo maayo imong kamot.
2. Ayaw sigig hikap imong nawong o imong mata, ilong o baba kung way hugas imong kamot. kay wala ta kabalo kung asa ning mga kagawa.  Mas maayo ayaw hikapa imong nawong.
3. Pwede ni siya makuha sa mga door knob, sa mga kamot, hatsing, sa hangin, sa handshake, sa halok o bisan asa kay wala ka kabalo nga imong katapad naa na diay sakit, nagdala na diay ni siya og Corona Virus o gitawag nga covid-19 o basin ikaw naa na diay kay simtomas.
4. Kung mohatsing ka, muobo, mosikma paggamit og tissue paper og ilabay dayon ni siya, kung mahimo i flush sa kasilyas para ta maka sigurado.  Taboni intawon imong baba para dili manglupad ang virus  sa hangin.  Makatakod ni kung maginhawaan sa uban kung naa ka ani nga virus.  
5. Kung wala kay tissue. Gamita imong sleeve para matabunan imong baba kung mohatsing ka o muubo. Para kini dili makatakod sa uban.  Og para kini sa imong kaayohan og katong naa sa imong palibot.
6. Ayaw paggamit og panyo, kay sa panyo tingalig magtapok ang mga kagaw mosamot na hinoon daghan matakdaw og mosamot na hinoon magsakit kag maayo o mograbe imong sakit.
7. Kung mahimo pag stay pirmi sa balay, kung naay mga imbitasyon kung mahimo ayaw sa adto, wa ta kabalo kung kinsa nay mga gipangtakdan.  Pwede ka, imong membro sa pamilya, amiga amigo, silingan, katrabaho, paryente, kahinabi, kasakay o bisan nakatapad lang nimo.  
8. Ayaw paduol sa mga tawo nga naay lain gibati sa lawas.

Unsa daw ang bantayan nga sintomas?

• Hilanat og kakapoy
• Giubo
• Maglisod og ginhawa
• Sakit ang kalawasan o gipamaulan

• Mao ning mga sintomas nga imong bantayan.  Kung lain imong paminaw o nagsakit ka tawag dayon sa emergency number nga gihatag sa gobyerno ninyo kung asa man mo karon nahimutang.  Sa Pilipinas o sa gawas sa Pilipinas.  Paghulat sa ilang mando. 
•  Ayaw dyog og adto sa klinik, hospital,  botika o emergency.  Mas maayo maghulat ka sa ilang instructions para malikayan ang mas dakong problema.  Adtoan ka nila ana.  Testingan ka sa virus kung naa ka.

Tan-awa ni ninyong video sa ubos  para mo makabalo kung unsa ang buhaton nato bahin aning corona virus.  Daghan na ang naapektuhan aning kagawa.  Unta dili ni mo grabe kay wala pa bayay tambal og bakuna ang nabuhat ani.  Kung ato ni buhaton tingalig dili kaayo mokatag ning sakita.  Sa panahon karon magbinantayay ta kay lisod nga kita magsakit ani.  Kung mahimo ayaw sa mog travel travel ilabi na sa ubang country para dili mo matakdan o dili mo makatakod kung naa mo aning virus.  Kung naa mo ani tawag sa inyong emergency number, ayaw mo adto sa clinic o hospital haron dili mokalap ang sakit, dili pod tawon matakdan ang uban.

Like this reading? Please don't forget to like, share, comment and subscribe.
https://www.theguardian.com/world/2020/mar/08/coronavirus-face-mask-facts-spreading-covid-19